کاربرد عملگرهای برقی مولتی ترن

از عملگرهای برقی مولتی ترن بیشتر در خطوط انتقال سیالات (آب، نفت، روغن و…) و با نصب بر روی انواع شیرها اعم از شیرهای گیربکس‌دار توپی (Ball Valve)، پروانه‌ای (Butterfly Valve)، شیرهای کشویی (Gate Valve) و سوزنی (Globe Valve) استفاده می‌شوند.

از آنجا که معمولاً این عملگرهای برقی بر روی شیرآلات سایز بزرگ (عموماً سایز 6 اینچ به بالا) نصب می‌شوند، از یک گیربکس کمکی جهت افزایش گشتاور و همچنین افزایش تعداد دور جهت باز و بست نمودن استفاده می‌شود.

به عنوان مثال در شیرهای پروانه‌ای، با نصب یک گیربکس بر روی شیر، به ازای باز و بست شدن کامل شیر (چرخش 90 درجه زبانه) نیاز است تا ورودی گیربکس چندین دور بچرخد. با این روش می‌توان از عملگرهای برقی مولتی ترن به عنوان شیر برقی استفاده نمود.

در بعضی از شیرآلات مانند شیرهای کشویی و سوزنی، برای باز و بسته شدن شیر، تنها چرخش شافت شیر کافی نیست، بلکه این شافت هنگام چرخش بالا و پایین نیز می‌شوند. برای استفاده از عملگر برقی در این نوع شیرآلات نیز باید از یک گیربکس مخصوص استفاده نمود تا حرکت بالا و پایین شدن شافت شیر را خنثی نماید.

استفاده از گیربکس‌های کمکی با توجه به نوع و سایز شیر انتخاب می‌شوند و متعاقباً عملگر برقی نیز مخصوص همان گیربکس‌ها انتخاب می‌شوند. در اینجا پارامترهای مشخص‌کننده نوع عملگر برقی را می‌توان گشتاور ورودی گیربکس، تعداد دور ورودی و نوع فلنج ورودی نام برد.

گشتاور ورودی گیربکس‌ها به نوع و سایز شیر و همچنین نسبت گیربکس بستگی دارد؛ به عنوان مثال در صورتی که شیر پروانه‌ایی برای باز و بست شدن (چرخش 90 درجه زبانه) نیاز به حداکثر 1200 نیوتون متر گشتاور داشته باشد. استفاده از یک گیربکس 1 به 40 می‌تواند این گشتاور را به 30 نیوتون متر کاهش دهد، به این صورت که با چرخش 40 دور ورودی گیربکس، خروجی آن 1 دور می‌چرخد و چون در این جا از شیر پروانه‌ای استفاده شده است با چرخش 10 دور شافت ورودی گیربکس، شافت خروجی به میزان 90 درجه چرخیده و شیر باز و بست می‌شود.

معمولاً برای انتخاب عملگر برقی برای گیربکس‌ها، گشتاوری بالاتر از گشتاور ورودی مورد نیاز گیربکس در نظر گرفته می‌شود (حدوداً 50 درصد). در مثال بالا می‌بایست عملگری با گشتاور حدودی 50 نیوتون متر در نظر گرفته شود.

تعداد دور ورودی گیربکس‌ها نیز معمولا در کاتالوگ آنها قرار داده شده است. نوع فلنج نیز با توجه به استاندارد ISO5211 که در کاتالوگ گیربکس مشخص شده است.

تولیدکننده‌های عملگر برقی مولتی ترن

عملگر برقی مولتی ترن با برندهای مختلفی در جهان ساخته می‌شوند و بسیاری از کشورها تولیدکننده آن هستند. چند مورد از  معروف‌ترین عملگرهای برقی در زیر آورده شده است که هرکدام در صنایع خاص خود مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• شرکت AUMA در کشور آلمان یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین تولید کننده‌های عملگر برقی در جهان است و محصولات آن کاربرد وسیعی تقریباً در تمام صنایع دارد، اما در ایران از عملگرهای برقی تولید این شرکت بیشتر در صنایع آب و فاضلاب و در برخی موارد در نفت و پتروشیمی استفاده می‌شود.
• شرکت ROTORK در کشور انگلستان نیز یکی از تولیدکننده‌های مهم عملگرهای برقی است و معمولاً عملگرهای برقی مولتی ترن تولید نموده و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ایران این برند بیشتر برای شرکت‌های نفت و پتروشیمی آشنا است و عمده عملگرهای برقی مورد استفاده در این صنعت از این برند است.
• شرکت BIFFI در کشور ایتالیا نیز از مهمترین تولیدکنندگان عملگر برقی و عملگرهای GAS OVER OIL است که نامی آشنا برای شرکت‌های نفت و گاز دنیا از جمله ایران است.
• شرکت SIEMENS در کشور آلمان نیز یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان عملگر برقی است.