به صورت کلی موتور دمپر (Damper Motor) نوعی مسدودکننده جریان هوا میباشد که وظیفه آن باز و بسته نمودن یا تنظیم و کنترل میزان جریان هوای عبوری از مسیری مانند هورینگ مکش هوای مشعل و یا حتی درون داکت و دودکش و… دارد.
موتور دمپر هوای مشعل وظیفه تنظیم مقدار هوای ورودی به مشعل را دارد. این عمل در مشعلها قبل از تشکیل شعله وظیفه پاکسازی گرد و غبار اولیه درون محفظه احتراق با تنظیم مجدد، میزان باز بودن دمپر هوا توسط موتور دمپر و ترکیب میزان مناسب هوا و سوخت (گاز و گازوئیل) باعث تشکیل شعله و احتراق میشود.
بیشترین کاربرد مشعل در موتورخانهها است و یکی از تجهیزات اصلی موتورخانه محسوب میشود. برای کارکرد صحیح مشعل سه عامل بسیار مهم یعنی هوا، سوخت و جرقه باید فراهم باشد و در صورت عدم وجود یکی از این موارد، مشعل نمیتواند کار کند.
لازم به ذکر است که در مشعلهای با ظرفیت پايين تک مرحلهای که دارای یک شیر برقی گاز و یا شیر برقی گازوئیل هستند، تنظیم میزان هوای ورودی مشعل توسط جک دمپر و به صورت دستی تنظیم میگردد و از موتور دمپر یا سرو موتور در آن استفاده نمیشود.
نصب دمپرها در محیطهایی مانند تونلها، شبکههای مترو و در صنایع زیرزمینی امری واجب و ضروری است. همچنین از دمپرهای سنگین صنعتی در صنایع پتروشیمی، نفت، گاز و… استفاده میشود.
طبق بررسیهای انجام شده موتور دمپر هانیول (Honeywell) یکی از بیشترین سهمها را در بازار ایران دارد. در واقع بیشترین موتور دمپرهایی که در ایران استفاده میشوند با برند هانیول هستند. این برند موتور دمپرهایی با مشخصات و ساختارهای مختلفی تحت سری و مدلهای متنوعی ارائه میکند. با وجود اینکه عملکرد کلیه آنها یکسان است، اما نقشه سیمکشی و نحوه تنظیم آنها متفاوت است:
مدل Lks 310-22 کانکترون یکی از پر کاربردترین موتور دمپرهایی است که از نظر کیفیت تولید، نقشه سیمکشی و قیمت یکی از نمونههای پر طرفدار در بازار است. موتور دمپر مشعل هانیول در مشعلهای گازی، دریچههای هوا و مشعلهای نفتی استفاده میشوند. عملکرد این عملگر الکتریکی دمپر به صورت تدریجی (Modulation) بوده که از دقت عملکرد بالایی برخوردار است. جریان برق پشتیبان این موتور دمپر 220 ولت بوده و فرکانس آن در محدوده 50 تا 60 هرتز است.
این عملگر الکتریکی دمپر دارای کورس چرخشی 90 درجه ربعگرد (پارتترن) و ساخت اروپای غربی است. یکی از ویژگیهای منحصر بفرد موتورهای دمپر هانیول سری Lks قابلیت چرخش به دو صورت چپگرد و راستگرد است (ساعتگرد یا پادساعتگرد) زمان راهاندازی و حرکت تقریبی (Run Time) بین 3.5 تا 30 ثانیه است. قدرت گشتاور موتور دمپر هانیول مدل Lks310 به میزان 15 نیوتون متر بوده و کلاس حفاظتی امنیتی آن Ip54 است. وجود سوئیچهای کمکی از دیگر خصوصیات این دمپر اکچویتور محسوب شده و طول شفت آن 5 میلیمتر است.
بعد از موتور دمپرهای هانیول موتور دمپرهای زیمنس در طبقه پایینتری قرار دارند ولی این موتور دمپر نسبت به موتور دمپرهای هانیول قیمت بالاتری دارند و دارای مدلهای مختلف با سیگنالهای ورودی ولتاژی و آمپری از 2 نیوتون تا 35 نیوتون متر هستند. تولیدات موتور دمپر زیمنس بسیار متنوع بوده که برخی از پر کاربردترین آنها عبارتند از:
موتور دمپر سری SQN شرکت زیمنس دسته دیگری از موتور دمپرهای پرکاربرد مشعل ها است. این سری از دمپرها در 23 نوع و با ویژگیهای مختلف ساخته میشود. قدرت گشتاور این موتور دمپر از 32- تا 70+ درجه سانتیگراد است و بدنه آن در برابر تغییرات محیط از مقاومت بالایی برخوردار است.
این برند که در حال حاضر یکی از شناختهشدهترین برندهای روز دنیا به حساب میآید که در حوزههای گستردهای از صنعت مانند: تجهیزات مخابراتی، لوازم خانگی، اتوماسیون صنعتی، سیستمهای اعلام و اطفاء حریق، تجهیزات کنترلی و همچنین تولید انواع قطار فعالیت چشمگیر و گستردهای دارد.
سابقه حضور نمایندگی زیمنس در ایران به بالای 150 سال برمیگردد به صورتی که در حال حاضر این برند در کشور ما از با کیفیتترین برندهای موجود در اکثر حوزههای صنعتی و ساختمانی به شمار میرود.